یکی از مشاغلی که به طور مستقیم با سلامت انسانها در ارتباط است، پزشکی و خدمات درمانی ارائه شده این افراد است. به همین دلیل داشتن دانش و مهارت لازم جزو موارد مهم و ضروری در این حیطه شغلی به شمار میرود. چرا که هرگونه خطا و سهلانگاری که با عدم اطلاع از این موارد همراه باشد، موجب بهخطرافتادن جان بیمار و آسیب به او میشود. چنانچه پزشک به هر دلیلی با ارائه خدمات پزشکی اعم از یک ویزیت ساده و یا انجام جراحی موجب آسیب به بیمار شود، متهم به جرم قصور پزشکی شده است. درست است که در بسیاری از این موارد سهلانگاری پزشک بدون هیچگونه تعمدی بوده، اما ازآنجاییکه باعث بروز آسیبهای جسمی، روحی و مالی برای بیمار شده مستحق مجازاتهای خاص در این زمینه است. باتوجهبه تغییرات بسیار در روشهای درمان مطابق با آن قوانین دراینخصوص نیز بهروز میشود. قصور پزشکی در قانون مجازات جدید موضوع بحث ما در این مقاله است. برای اطلاع از شرایط قانونی اعمال شده با تغییرات آن و استفاده از یک وکیل قصور پزشکی مجرب دراینخصوص در ادامه با ما همراه باشید.
قصور و تخلف پزشکی به چه معناست؟
هرگونه بیاحتیاطی و کوتاهی پزشک در انجام وظایف پزشکی و ارائه خدمات لازم به بیمار را با نام قصور و تخلف پزشکی میشناسند. به بیان ساده چنانچه پزشکی در حین انجام خدمات پزشکی خود به بیمار به طور سهوی یا عمدی به او آسیب وارد نماید، دچار قصور پزشکی شده است. قصور پزشکی در قانون مجازات جدید در شرایط زیر به وجود میآید:
- پنهانکردن حقیقت از بیمار
- چنانچه مسئولیت درمان بر عهده پزشک باشد.
- سرپیچی پزشک در انجام وظایف خود
- هرگونه کمکاری از طرف پزشک که موجب آسیب روحی و جسمی به بیمار شود.
- کوتاهی در انجام اقدامات لازم پزشکی تحت شرایط مختلف درمانی
- عدم معاینه دقیق پزشک جهت تشخیص بیماری
- کوتاهی در دریافت شرححال بیمار بهمنظور اطلاع از بیماری و تشخیص صحیح آن
- خطرات احتمالی درمانهای با جراحی مانند شکستن سوزن در حین عمل
- عدم ارجاع بیمار به پزشک متخصص
- عدم معاینه مجدد بیمار
- عدم تهیه گزارش دقیق پزشکی
- قصور پزشکی منجر به فوت یا صدمات شدید به بیمار
- سقطجنین
انواع قصور و تخلفات پزشکی
ارتکاب این جرم همانطور که از نام آن پیداست، به پزشکان و کادر درمان نسبت داده میشود. چنانچه پزشکی از وظایف خود سرپیچی کند، حال یا با ممانعت از انجام کاری که میبایست صورت گیرد و یا با انجام عملی که نباید به آن دست بزند؛ ولی به این کار مبادرت ورزد مرتکب جرم قصور پزشکی شده است. ازآنجاکه ارتکاب این جرم در بسیاری از اوقات بدون هیچگونه عمدی صورتگرفته است، در دسته جرایم غیرعمد یا شبهعمد قرار میگیرد. جرایم ارتکابی که با قصور پزشکی در قانون مجازات جدید از آن یاد میشود، شامل دستهبندی زیر خواهد بود:
· عمدی
هرگونه فعل یا ترک فعلی که باعث وقوع جرم یا جنایت توسط فرد یا افراد صورت بگیرد.
· غیرعمد یا شبهعمد
حقوقدانان و وکلا در مورد این نوع از دستهبندی جرم تعریف متفاوتی عنوان میکنند. جرم ارتکابی در این دسته همراه با تقصیر است. بدین معنا که در آن قصد فعل یا انجام کاری وجود دارد، ولی قصد جرم وجود ندارد. اثبات جرم ارتکابی در این دسته با محکومشدن پزشک به قصور پزشکی با مجازات دریافت دیه همراه خواهد بود.
· خطای محض
در چنین مواردی در ارائه خدمات پزشکی، مجرم بدون هیچگونه قصد و غرضی مرتکب جرم میشود. تحت این شرایط و با تأیید قاضی پزشک متخلف به مجازات دیه محکوم خواهد شد.
· تقصیر
ایم مورد از جرایم شامل دستهبندی زیر خواهد بود:
- عدم انجام هر کار ضروری برای بیمار که با لفظ بیمبالاتی از آن یاد میشود.
- هرگونه عملی که نباید صورت میگرفته؛ ولی اتفاق افتاده که با لفظ بیاحتیاطی در قانون از میان یاد میشود.
- عدم دانش و تبحر علمی لازم در انجام کار تخصصی
- رعایتنکردن مقررات دولتی
دریافت خسارت مالی با اثبات قصور پزشکی
چنانچه جرم قصور پزشکی توسط قاضی در مراجع ذیصلاح به اثبات برسد، پزشک متخلف با پرداخت دیه بهعنوان خسارت مالی مجازات خواهد شد. قوانین اعمال شده در قصور پزشکی در قانون مجازات جدید در این شرایط به شرح زیر خواهد بود:
- هرگونه آسیب وارده به بدن بیمار که باعث بروز نقص، کمشدن توان فعالیت، ازبینرفتن توان و افزایش مخارج زندگی او شود بهموجب قانون با پرداخت دیه توسط فرد خاطی بهمنظور تأمین این خسارت همراه خواهد بود.
شایانذکر است که دادگاه باتوجهبه شرایط هر یک از طرفین در چنین پروندههایی متهم را ملزم به پرداخت تدریجی و یا یکجای مبلغ دیه میکند. ضمن اینکه تحت شرایطی، دادگاه اقدام به تخفیف در میزان خسارت میکند:
- درصورتیکه بعد از وقوع حادثه فرد خاطی به بیمار کمک و مساعدت کرده باشد.
- درصورتیکه خسارت وارد شده به بیمار بر اثر غفلت بوده و به لحاظ عرفی قابلچشمپوشی است. ضمن اینکه مطالبه خسارت برای فرد خاطی باعث تنگدستی او میشود.
- چنانچه فرد خاطی بهگونهای اقدام به برطرفکردن زیان وارد شده به بیمار نموده باشد.
- لازم به ذکر است که در چنین مواردی بر طبق ماده چهار قانون مسئولیت مدنی، شدت خطا و وضعیت فرد خاطی در تعیین خسارت وارده به بیمار در نظر گرفته شده و مطابق با شرایط اقدام به تعیین دیه دراینخصوص مینمایند.
در چه شرایطی بیمار میتواند از پزشک خود به جرم قصور پزشکی شکایت کند؟
طبق شرایطی که در مورد قصور پزشکی در قانون مجازات جدید اعمال شده، بیمار با داشتن یکی از این شروط میتواند از پزشک خود شکایت کند:
- درصورتیکه با انجام خدمات درمانی توسط پزشک به بیمار آسیب جسمی یا روانی وارد شده باشد.
- یکی دیگر از شروط دراینخصوص وجود رابطه علیت میان اعمال پزشک و واردشدن آسیب به بیمار در طی انجام این فعل است.
- در صورتی جرم قصور پزشکی را میتوان به پزشک نسبت داد و از او شکایت کرد که میان خطای پزشکی و ضرر وارده رابطه علیت وجود داشته باشد. لازم به ذکر است که احراز این رابطه در حوزه تخصص و تشخیص مراجع ذیصلاح دراینرابطه است.
مراجع قضایی تعیینکننده قصور و خطای پزشکی
باتوجهبه تخصصی بودن چنین پروندههایی رسیدگی به آن در مراجع قضایی خاصی صورت میگیرد:
· شورای حل اختلاف مربوط به امور بهداشت
این مرجع قضایی مسئول رسیدگی به پروندههای قصور پزشکی است که مبلغ دیه آنها کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد.
· سازمان نظامپزشکی کشور
یکی از مراجع رسیدگی به تخلفات حرفهای قصور پزشکی در قانون مجازات جدید سازمان نظامپزشکی کشور است.
· دادگاه عمومی
هرگونه پروندههای قصور پزشکی که جنبه قضایی و حقوقی داشته باشد در این مرجع مورد رسیدگی قرار میگیرد.
· دادگاه انقلاب
این مرجع قضایی در کشور به پروندههای قصور پزشکی با این عناوین رسیدگی میکند:
- ارائه و واگذاری یک مؤسسه پزشکی به افراد دیگر بدون مجوز قانونی
- خودداری از ارائه خدمات پزشکی به بیمار
- دخالت در امور پزشکی و تجویز دارویی بیمار
· سازمان تعزیرات حکومتی کشور
این مرجع نیز وظیفه و صلاحیت رسیدگی به پروندههای قصور پزشکی با این مضامین را بر عهده دارد:
- تشکیل مؤسسه پزشکی غیرمجاز به دست افراد بدون صلاحیت
- تشکیل مؤسسه پزشکی به دست افراد متخصص فاقد پروانه طبابت
- خودداری مراکز درمانی و بیمارستانها از پذیرش بیماران اورژانسی و عدم ارائه خدمات درمانی به آنها
کلام پایانی
داشتن دانش حقوقی در دنیای پرچالش امروز با بسیاری از مسائلی که میتواند برای افراد پیش آید، بسیار مهم و کاربردی خواهد بود. اهمیت این مطالب زمانی روشن میشود که با مشکلاتی از این قسم روبرو شوید. یکی از مسائل حقوقی که ممکن است برای هر فردی اتفاق بیفتد، در مورد قصور پزشکی است.
درست است که اثبات جرایم میبایست بر اساس قوانین در این زمینه صورت بگیرد و کار افراد عادی نیست، اما آشنایی از این موارد بسیار مهم و کارگشا خواهد بود. یکی از مواردی که با شرایط ایجاد شده جدید دچار تغییرات میشود، مربوط به پروندههای مسائل پزشکی است. قصور پزشکی در قانون مجازات جدید یکی از مواردی است که افراد بااطلاع از آن میتوانند در مواجه با چنین مواردی نسبت به مطالبه حق قانونی خود اقدام نمایند. هر آنچه باید درمورد قوانین جدید قصور پزشکی بدانید بهصورت اختصار و مفید در طی این مقاله به آن پرداخته شد. برای دریافت اطلاعات بیشتر با شمارههای مندرج تماس بگیرید تا با کارشناسان صدرا مشاوره رایگان داشته باشید.
